Θέλουμε Δημοκρατία στα κόμματα;
Κάποιοι πολιτικοί αναλυτές διερωτώνται: Γιατί στην Ελλάδα ένα απλό μέλος ή φίλος ενός κόμματος μπορεί να εκλέγει Πρόεδρο κόμματος και δε θα έπρεπε να αποφασίζει αντ αυτού κάποια ομάδα “έμπειρων” πολιτικών στελεχών; Αναφέροντας ότι αυτό συμβαίνει ήδη σε κάποια κόμματα και εκτός Ελλάδας, όπως στις ΗΠΑ!
Αρχικά θα θέλαμε να παρατηρήσουμε ότι η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, θα πρέπει να απαντάει παράλληλα και στο ερώτημα: Γιατί στις εθνικές εκλογές ψηφίζει ο απλός λαός & όχι μια “Ελίτ” ανθρώπων ή έμπειρων τεχνοκρατών;
Ο Αποκλεισμός στον Σύριζα
Η αφορμή για την περαιρέτω ανάλυση του θέματος των δημοκρατικών διαδικασιών εντός των κομμάτων, είναι η πρόσφατη δυσάρεστη απόφαση, μίας μικρής ομάδας στελεχών ενός κόμματος- της Κεντρικής επιτροπής του Σύριζα Π-Σ- να καθαίρεσει τον δημοκρατικά εκλεχθέντα προέδρου του κόμματος και να τον αποκλείσει απο την συμμετοχή του στις Προεδρικές εκλογές. Η τοποθέτηση μας με αρνητικό πρόσημο αυτής της εξέλιξης στον ΣΥΡΙΖΑ, δεν αφορά κάποια προσωπική προτίμηση ή δήλωση υποστήριξης σε κάποιο υποψήφιο που μπορεί να διαφωνούμε ή να συμφωνούμε σε πολικτικές απόψεις ή στάσεις. Η διαπίστωση μας αυτή αφορά την σημασία μιας δημοκρατικής διαδικασίας που τα κόμματα θα όφειλαν να υπερασπίζονται και να προωθούν σε κάθε τους λέξη και πράξη.
Στο σημείο αυτό, κρίνεται σκόπιμο να δούμε: Ποιά είναι η έννοια της Δημοκρατίας στα πολιτικά κόμματα; ποιές είναι οι προκλήσεις; και Ποιό είναι το αναγκαίο μέλλον στις δημοκρατικές διαδικασίες των κομμάτων;
Καθορισμός της Δημοκρατίας στο εσωτερικό των κομμάτων
Η δημοκρατία εντός των πολιτικών κομμάτων αναφέρεται στις εσωτερικές διαδικασίες και τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων που διαμορφώνουν τις πολιτικές του κόμματος, την επιλογή ηγεσίας και τη συνολική κατεύθυνση. Περιλαμβάνει τη διασφάλιση ότι όλα τα μέλη έχουν φωνή στις υποθέσεις του κόμματος και ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται μέσω διαφανών και περιεκτικών διαδικασιών.
Γιατί είναι σημαντική η δημοκρατία μέσα στα κόμματα;
- Συμμετοχικότητα : Με την προώθηση της δημοκρατίας εντός των κομμάτων, όλα τα μέλη, ανεξάρτητα από το υπόβαθρο ή το καθεστώς τους, έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν στη διαμόρφωση της ατζέντας του κόμματος.
- Διαφάνεια : Οι δημοκρατικές πρακτικές διασφαλίζουν ότι οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων είναι ανοιχτές και υπεύθυνες, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών του κόμματος και του κοινού.
- Νομιμότητα : Τα κόμματα που ασπάζονται τη δημοκρατία θεωρούνται πιο θεμιτά στα μάτια του κοινού, ενισχύοντας την αξιοπιστία και την υποστήριξή τους.
Προκλήσεις για τη Δημοκρατία στο εσωτερικό των κομμάτων
Ενώ η έννοια της δημοκρατίας μέσα στα κόμματα είναι αξιέπαινη, δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Μερικά κοινά εμπόδια περιλαμβάνουν:
- Συγκέντρωση εξουσίας : Σε ορισμένα κόμματα, η εξουσία μπορεί να συγκεντρώνεται στα χέρια λίγων ηγετών, περιορίζοντας την επιρροή των μελών της τάξης.
- Εσωτερική διχόνοια : Οι δημοκρατικές διαδικασίες μπορεί μερικές φορές να οδηγήσουν σε εσωτερικές συγκρούσεις και διαιρέσεις, παρεμποδίζοντας την ικανότητα του κόμματος να παρουσιάσει ένα ενιαίο μέτωπο στο κοινό.
- Αδράνεια : Η εφαρμογή δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων εντός των κομμάτων ενδέχεται να απαιτήσει σημαντικές αλλαγές στις καθιερωμένες πρακτικές, οι οποίες μπορεί να συναντήσουν αντίσταση από τις κομματικές ελίτ.
Το μέλλον της δημοκρατίας μέσα στα κόμματα
Ειναι γεγονός πώς στις μέρες μας όλο και περισσοτεροι άνθρωποι, απέχουν απο την πολιτική. Αυτό το γεγονός έχει σχέση με την εντύπωση πώς η δημοκρατία μας, δεν δίνει ευκαιρίες για συμμετοχή σε καίριες αποφάσεις για τις ζωές του, καθώς μία φορά στα 4 χρόνια, ψηφίζουν & λαμβάνουν υποσχέσεις που συχνά είναι έωλες. Τα πολιτικά κόμματα έχουν χρέος να εξελισσόνται κοινωνικά, οικονομικά και τεχνολογικά, ώστε η δημοκρατική διακυβέρνηση εντός των κομμάτων να δώσει βήμα στους πολίτες. Παράλληλα, τα κόμματα υιοθετώντας τις δημοκρατικές αξίες και πρακτικές, μπορούν να ενισχύσουν την εσωτερική τους συνοχή, να βελτιώσουν την ανταπόκρισή τους στο κοινό και τελικά να συμβάλουν σε ένα υγιέστερο και πιο ζωντανό πολιτικό σύστημα με την συμμετοχή .
Η δημοκρατία εντός των κομμάτων δεν είναι απλώς ένα θεωρητικό ιδανικό – είναι μια πρακτική αναγκαιότητα για τα κόμματα και στην κοινωνία ώστε να διατηρήσουν τη συνάφεια και την αξιοπιστία στο σημερινό πολιτικό περιβάλλον.
Προάγοντας τη συμμετοχή, τη διαφάνεια και τη συμμετοχή των μελών, τα κόμματα μπορούν να υποστηρίξουν τις αρχές της δημοκρατίας και να εξυπηρετήσουν καλύτερα τα συμφέροντα των μελών τους και του κοινού γενικότερα. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να διασφαλίσουμε ότι η δημοκρατία θα παραμείνει καθοδηγητική δύναμη στα πολιτικά μας κόμματα, τώρα και στο μέλλον.
Στην δημοκρατία δεν πρέπει να χωράνε αποκλεισμοί και σίγουρα δεν υπάρχουν αδιέξοδα.