Στην Ελλάδα του 2025, το να δηλώνεις “ελεύθερος επαγγελματίας” είναι μάλλον μια ειρωνική διατύπωση. Όχι γιατί δεν υπάρχει ελευθερία – αλλά γιατί αυτή η ελευθερία κοστίζει. Ακριβά. Δεν υπάρχει εργοδότης, δεν υπάρχουν ωράρια, δεν υπάρχει καμία σταθερότητα. Κι όμως, το κράτος εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τον αυτοαπασχολούμενο ως προνομιούχο.
Φορολογείται περισσοτερο απο καθε μορφη εταιρειας, σηκώνει βάρη που δεν αντιστοιχούν στα πραγματικά έσοδα, πληρώνει εισφορές, τεκμήρια, προκαταβολές που δεν πληρωνει κανενα αλλο φυσικο η νομικο προσωπο. Και όλα αυτά χωρίς να του αναγνωρίζεται τίποτα από τα βασικά εργασιακά δικαιώματα που θεωρούνται αυτονόητα για έναν μισθωτό.
Ένα απλό παράδειγμα δείχνει το μέγεθος της ανισότητας: Ο μισθωτός έχει άδεια ασθενείας, δώρα, επίδομα ανεργίας, ακόμη και αποζημίωση σε περίπτωση απόλυσης. Ο ελεύθερος επαγγελματίας; Αν αρρωστήσει, χάνει εισόδημα. Αν σταματήσει να έχει δουλειά, απλώς δεν πληρώνεται. Κι αν χρειαστεί να διακόψει εντελώς, η Πολιτεία δεν του οφείλει τίποτα – ούτε καν ένα ευχαριστώ.
Η παρακάτω συγκριτική απεικόνιση κάνει την αδικία ακόμα πιο απτή:
| Κατηγορία | Μισθωτός | Ελεύθερος Επαγγελματίας |
|---|---|---|
| Άδεια ασθένειας | Πληρωμένη (ΕΦΚΑ + εργοδότης) | Καμία |
| Άδεια μητρότητας / πατρότητας | Ναι — πλήρης κάλυψη | Περιορισμένα επιδόματα μόνο από ΕΦΚΑ |
| Γονική / γάμου / λοιπές άδειες | Προβλέπονται με αποδοχές | Όχι |
| Άδεια για παράσταση σε δικαστήριο | Ναι, με αποδοχές | Όχι — αν λείψει, χάνει εισόδημα |
| Επιδόματα (Χριστούγεννα, Πάσχα, άδεια) | Ναι | Όχι |
| Επίδομα ανεργίας | Ναι, ανάλογα με τα έτη (3–12 μήνες) | Μόνο σε λίγες περιπτώσεις διακοπής, μικρής διάρκειας και με αυστηρές προϋποθέσεις |
| Αποζημίωση απόλυσης-διακοπής εργασίας | Ναι | Όχι |
| Ασφάλιση | Μισή ο εργοδότης | Όλη μόνος/η του |
| Εισόδημα | Σταθερό | Μεταβλητό |
| Προστασία εργασίας | Υπάρχει (ΣΕΠΕ, νόμοι) | Ουσιαστικά καμία |
| Φορολογία & τεκμήρια | Φοροαπαλλαγές και εκπτώσεις φόρου | Υψηλότερη φορολογία, τεκμήρια και ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα — φορολογείται ακόμη κι αν δεν έχει δουλέψει |
Φορολογική ασφυξία χωρίς δίχτυ ασφαλείας
Το ελληνικό φορολογικό σύστημα δεν δυσκολεύει απλώς τους ελεύθερους επαγγελματίες – τους εξοντώνει. Οι εισφορές είναι ενιαίες, ασχέτως εισοδήματος. Η προκαταβολή φόρου αγγίζει το 100%. Και τα τεκμήρια… μια άλλη πονεμένη ιστορία.
Αρκεί να έχεις ένα μικρό αυτοκίνητο, ένα σπίτι που κληρονόμησες, ή να ζεις στην «λάθος» περιοχή – και το κράτος μπορεί να σου προσάψει ένα τεκμαρτό εισόδημα πολύ πάνω από αυτό που πραγματικά έβγαλες. Φορολογείσαι, δηλαδή, όχι γι’ αυτό που κέρδισες, αλλά για αυτό που το σύστημα υποθέτει ότι θα έπρεπε να έχεις κερδίσει.
Αυτό δεν είναι απλώς άδικο. Είναι ένα είδος ποινής – και μάλιστα προληπτικής. Φυσικα μπορει να γινει αμφισβητηση τεκμηριων, ομως και παλι ακολουθει ενας αγωνας να αποδειξει καποιος οτι δε θα επρεπε να ειναι δεδομενο για ολους.
Η καχυποψία ως επίσημη πολιτική
Για δεκαετίες, η Πολιτεία βλέπει τους ελεύθερους επαγγελματίες μέσα από έναν φακό καχυποψίας. Η υποψία φοροδιαφυγής είναι η default στάση. Ένας μηχανισμός τιμωρητικός, που δεν στοχεύει τους πραγματικούς παραβάτες, αλλά τιμωρεί οριζόντια τους πάντες. Και το τίμημα αυτής της στάσης δεν είναι μόνο οικονομικό – είναι βαθιά κοινωνικό και ψυχολογικό.
Πολλοί επαγγελματίες νιώθουν ότι κουβαλούν μόνιμα τη ρετσινιά του «ύποπτου». Όχι επειδή έκαναν κάτι μεμπτό, αλλά επειδή επέλεξαν να δουλέψουν μόνοι τους. Στην εποχη της τεχνητης νοημοσυνης, οπου οι ελεγκτικοι μηχανισμοι μπορουν ευκολα να βρουν μοτιβα φοροδιαφυγης ειναι αστειο να στιγματιζεται μια επαγγελματικη ομαδα.
Ίδιοι φόροι, ανόμοιες ζωές
Η ισότητα, όμως, δεν μετριέται με το πόσο πληρώνουμε. Μετριέται με το πόσα δικαιούμαστε. Και σήμερα, οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν δικαιούνται σχεδόν τίποτα. Ούτε άδεια ασθενείας, ούτε επιδόματα, ούτε ένα στοιχειώδες δίχτυ στήριξης όταν τα πράγματα δυσκολεύουν.
Αν θέλουμε πραγματικά ένα σύστημα δίκαιο, πρέπει να διασφαλίσουμε ίσα δικαιώματα για όλους – όχι απλώς ίδιους φόρους. Οι άνθρωποι που παλεύουν καθημερινά χωρίς στήριξη, χωρίς αφεντικό, χωρίς ωράριο, αξίζουν κάτι καλύτερο από υποψίες και φορολογικά χαράτσια.
Η εργασία τους δεν είναι λιγότερο πολύτιμη. Το μόνο που ζητούν δεν είναι προνόμια – είναι ισονομία.
Ίδιος κόπος, ίδιοι φόροι, ίδια δικαιώματα. Ούτε περισσότερο, ούτε λιγότερο.
Αν είστε κι εσείς ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος, στείλτε μας τη δική σας εμπειρία στο Freepost. Γιατί η φωνή όσων παλεύουν μόνοι τους, αξίζει να ακουστεί.