Σε όλες τις εποχές, ο άνθρωπος γοητευόταν από το άγνωστο και το διαφορετικό, το οποίο αποτελούσε και για τους περισσότερους άμεσο στόχο. Γι’ αυτό, η επιθυμία για ταξίδια από πάντα ήταν ριζωμένη στην ανθρώπινη ψυχή. Πλέον όμως, ο άνθρωπος μπορεί να επισκεφτεί ευκολότερα όλους τους προορισμούς που ζωντανεύουν στο διαδίκτυο, μιας που ο σημερινός τουρισμός έχει ελάχιστη σχέση με τους περιηγητές του παρελθόντος. Σήμερα, συνιστά έναν τεράστιο μηχανισμό, στον οποίο επενδύουν οι επιχειρήσεις και τα κράτη με βασικά χαρακτηριστικά την οργανωμένη και μαζική μετακίνηση. Αναντίρρητα, έχει μία πολυδιάστατη και πολυσήμαντη αξία.
Σε πρώτο βαθμό, ο τουρισμός είναι ιδιαίτερα ευεργετικός για τον άνθρωπο. Ειδικότερα, τον ανανεώνει ψυχικά, γιατί ικανοποιεί την ανάγκη του για εξερεύνηση. Ως εκ τούτου, το άτομο βιώνει την ευχαρίστηση και την πληρότητα από τις νέες εμπειρίες που αποκομίζει και ταυτόχρονα χαλαρώνει από την πεζότητα της καθημερινότητας. Επιπλέον, μέσα από τα ταξίδια ο άνθρωπος διευρύνει τους πνευματικούς του ορίζοντες, επειδή έρχεται σε επαφή με διαφορετικούς πολιτισμούς και κουλτούρες. Έτσι, καλλιεργεί την οικουμενική του συνείδηση που συμβάλλει στην άρση των στερεοτύπων και είναι προϋπόθεση για την παγίωση της παγκόσμιας ειρήνης.
Σε δεύτερο βαθμό, αξίζει να σημειωθεί ότι ο τουρισμός επηρεάζει θετικά και τις κοινωνίες. Πιο συγκεκριμένα, στηρίζει την οικονομική ανάπτυξη, από τη στιγμή που πολλοί τόποι και άνθρωποι βιοπορίζονται άμεσα ή έμμεσα από εκείνον. Επιπρόσθετα, βοηθά στην προβολή της χωράς στο εξωτερικό. Ας μην ξεχνάμε ότι οι τουρίστες που επισκέπτονται την Ελλάδα γνωρίζουν τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, βλέπουν τις φυσικές της ομορφιές και μαθαίνουν για την ιστορία της. Άρα, λειτουργούν και ως πρεσβευτές της στο εξωτερικό.
Βέβαια, εξαιτίας των ιδιαιτεροτήτων της εποχής μας, όπως για παράδειγμα της οικολογικής καταστροφής και του υπερκαταναλωτισμού, είναι αναγκαίο να γίνει μία μεταστροφή σ’ έναν βιώσιμο τουρισμό, που θα σέβεται τους ανθρώπους, τις τοπικές κοινωνίες και το περιβάλλον. Χαρακτηριστικά, μορφές εναλλακτικού τουρισμού είναι ο αγροτουρισμός, ο οικοτουρισμός, ο πολιτιστικός, ο θρησκευτικός, ο συνεδριακός και ο θεραπευτικός- ιαματικός τουρισμός.
Χάρη σ’ εκείνον, οι πολίτες θα έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον και την πολιτισμική παράδοση. Για την ακρίβεια, θα επαναπροσδιορίσουν τη σχέση τους με τη φύση και θα αντιληφθούν -βιωματικά- την αξία της και τη σημασία της προστασίας της. Όμοια, θα απολαύσουν μία αυθεντική παράδοση που δε θα υποκύπτει σε κακόγουστες απομιμήσεις. Ακόμη, θα μπορέσουν να συνάψουν ουσιαστικές διαπροσωπικές σχέσεις με τους ντόπιους βασισμένες στον αλληλοσεβασμό. Επομένως, θα απαγκιστρωθούν από την τυπικότητα των αφιλόξενων σύγχρονων μεγαλουπόλεων.
Συμπληρωματικά, ο εναλλακτικός τουρισμός απαντάται σε δωδεκάμηνη βάση και μ’ αυτόν τον τρόπο επιτρέπει μία ευρύτερη οικονομική ανάπτυξη. Σ’ αυτή την περίπτωση, δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας, ενισχύεται το εισόδημα των ντόπιων και συγκρατείται ο πληθυσμός στην ύπαιθρο. Παράλληλα, δεν υποβαθμίζεται ο πρωτογενής τομέας παραγωγής και τονώνονται οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Τέλος, εξασφαλίζεται η περιφερειακή ανάπτυξη. Αιτία τούτου είναι ότι αυτός ο τουρισμός δε δρα ανταγωνιστικά προς το φυσικό περιβάλλον και προστατεύει την παράδοση σαν θεματοφύλακας της εθνικής πολιτισμικής κληρονομιάς.
Συμπερασματικά, ο εναλλακτικός τουρισμός συνιστά βασικό μοχλό για τη βιώσιμη ανάπτυξη μιας «ξεχασμένης» Ελλάδας που βιώνει την απο- ανάπτυξη, την πολιτιστική ισοπέδωση και την εγκατάλειψη. Με υπευθυνότητα και επαγγελματική ευσυνειδησία προσφέρει την οικονομική, την πνευματική και την πολιτισμική πρόοδο. Άλλωστε, στη χώρα μας ήδη από τα ομηρικά χρόνια αναβιώνει ο θεσμός της φιλοξενίας, τον οποίο πρέπει να σεβαστούμε και να προσαρμόσουμε στις ανάγκες των ημερών μας. Επιλογικά, τα λόγια του Μανόλη Ανδρόνικου είναι εκείνα που συνοψίζουν το μεγαλείο του τουρισμού «Κάποτε σε πιάνει απελπισία όταν βλέπεις το πνεύμα να μετατρέπεται σε εμπόρευμα, οι ιδέες να διαφημίζονται από μεταπράτες, τα άγια να έχουν μιανθεί. Προσωπικά ωστόσο διατηρώ μια μόνο αισιοδοξία: ότι όλα αυτά τα ανθρώπινα καμώματα είναι εφήμερα, ότι η αλήθεια είναι πιο δυνατή από το ψέμα και ότι ο άνθρωπος ύστερα από κάθε καταστροφική περιπέτεια κατορθώνει να βρει το αληθινό του πρόσωπο. Και το πρόσωπο αυτό πρέπει να κρύβεται ακόμα και κάτω από το προσωπείο του τουρίστα!»
Ενα άρθρο της Νεκταρίας Γκόφα